Umowy cywilnoprawne, przez niektórych nazywane umowami śmieciowymi, zagościły na stałe na rynku pracy jako alternatywa dla dosyć drogiej umowy o pracę. Kwestia wyboru pomiędzy umową zlecenia a umową o dzieło budzi jednak wiele kontrowersji. Czym różnią się te umowy i którą powinniście wybrać?

1. Przedmiot umowy

Przedmiotem umowy o dzieło jest wykonanie przez przyjmującego zamówienie określonego w umowie dzieła. Może ono mieć charakter zarówno materialny, jak również niematerialny.

W przypadku umowy zlecenie przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej na rzecz dającego zlecenie. W przypadku zobowiązania do wykonania określonych czynności faktycznych mamy do czynienia z umową o świadczenie usług, do której odpowiednie zastosowanie znajdują przepisy o zleceniu.

Kwestia przedmiotu umowy jest niezwykle istotna. Pamiętajcie, że niezależnie od samego nazwania umowy, jej charakter w rzeczywistości będzie ustalany w oparciu o treść postanowień, jakie zostaną zawarte w umowie. Powoduje to, że mimo nazwania umowy umową o dzieło (lub odwrotnie) może zostać zakwalifikowana jako umowa zlecenia (lub odwrotnie) jeżeli jej podstawowe cechy będą wskazywały na taki charakter. Będzie to miało zaś konsekwencje m.in. w zakresie odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne.

2. Odpowiedzialność wykonawcy

Umowa o dzieło jest umową rezultatu. Zamawiający może żądać od wykonawcy dzieła wykonanego w sposób uzgodniony czy to w umowie pisemnej czy ustnej. Dzieło jest wykonane dopiero z chwilą uzyskania efektu określonego w umowie, a za każde odstępstwa przyjmujący zamówienie ponosi odpowiedzialność.

Odmienny charakter ma umowa zlecenia, która jest umową starannego działania. Przyjmujący zlecenie zobowiązany jest do działania z należytą starannością w celu wykonania zlecenia, jednak nie odpowiada za brak osiągnięcia wyniku. Jedynym zarzutem, jaki można postawić przyjmującemu zlecenie jest podejmowanie działań w sposób nienależyty, co wpłynęło na brak osiągnięcia rezultatu.

3. Wynagrodzenie

Umowa o dzieło jest zawsze umową odpłatną. Wynagrodzenie może zostać określone kosztorysowo lub w formie ryczałtu. Wynagrodzenie kosztorysowe opiera się na zestawieniu kosztów, który zawiera np. ilości materiałów, nakładu pracy i stawek jednostkowych. Po wykonaniu dzieła sporządza się kosztorys powykonawczy uwzględniający wykonane prace, które są podstawą do rozliczenia między stronami. Natomiast określenie wynagrodzenia w sposób ryczałtowy polega na podaniu kwoty za całościowe wykonanie dzieła niezależnie od kosztów materiałów czy pracy.

W przypadku umów zlecenia możliwe jest dowolne określenie wynagrodzenia. Warto przy tym zaznaczyć, iż możliwe jest również umówienie się, że zlecenie zostanie wykonane nieodpłatnie.

4. Składki ZUS

Znaczne różnice występują w zakresie odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne w przypadku ww. umów. Zasadą jest, że w przypadku umów zlecenia takie składki są odprowadzane obowiązkowo, a w przypadku umów o dzieło nie ma takiego obowiązku. Z uwagi na złożoność zagadnienia zostanie ono przedstawione w osobnym wpisie.